Zo verandert AI de zorg radicaal
Zorgrobots, nieuwe medicijnen door eiwitstructuren en de rol van big tech
Hey daar,
AI in de zorg is de laatste tijd een belangrijk thema in mijn werk als futurist.
Soms op een podium tijdens een keynote, soms in een workshop waarbij artsen en zorgprofessionals er praktisch mee aan de slag gaan en soms in interactieve sessies over wat dit allemaal betekent voor het werk in de zorg.
In deze nieuwsbrief deel ik drie manieren waarop AI de zorg radicaal kan veranderen.
En ja, ik denk dat de inzichten ook interessant zijn als je niet in de zorg werkt. 😀
Veel leesplezier,
Peter
PS. Het Nederlandse Vitestro werkt aan autonome apparaten voor de bloedafname. Bekijk mijn interview met de twee oprichters en mijn eerste indruk van het apparaat:
Veranderingen door AI in de zorg
Beeldanalyse, zoals het beoordelen van radiologische afbeeldingen, is een van de bekendste toepassingen van AI in de zorg. Het was zelfs al een thema in 2009, toen ik als bedrijfskundige mijn afstudeeronderzoek deed bij de afdeling Radiologie van het UMCG in Groningen.
Maar naast het analyseren van beelden, welke veranderingen veroorzaakt AI in de zorg? Dit zijn mijn inzichten:
Automatisering;
Robotisering;
Nieuwe medicatie door AI.
1. Automatisering
Een paar weken geleden was ik op het congres Zorg & ICT in de Jaarbeurs in Utrecht. In de gesprekken bij de koffie, tijdens de workshops en bij de stands op de beursvloer was het belangrijkste thema AI.
Wat mij opviel is dat de meeste tools zich richten op de automatisering van werkprocessen. De heilige graal daarbij is vooral om de administratieve last van de zorgprofessional te verminderen.
Goede voorbeelden:
een AI-model dat de coderingen van dagopnames ondersteunt en automatiseert;
tools die gesproken tekst omzetten naar bruikbare verslaglegging.
Deze voorbeelden moeten niet leiden tot de reflex: als AI zorgt dat we méér kunnen vastleggen in onze administratie, dan moeten we het doen.
Snijden in administratie
Of anders gezegd, niet alle problemen moet je oplossen met technologie. Dit artikel in de Volkskrant van begin maart vond ik daarom opbeurend. De intensive care van het RadboudUMC heeft juist gesneden in de administratieve last. Een tastbaar resultaat:
Het levert een half uur tijdwinst per zorgverlener per dag op.
Kortom: het is volgens mij beide: AI-tools inzetten om dingen te automatiseren, maar ook nadenken over de manier van werken.
2 Robotisering
Vitestro noemt het toestel uit mijn video een ‘autonoom prikapparaat’.
Geen prikrobot.
In het interview vertelden Toon en Brian mij dat vooraf de verwachting was dat meeste mensen negatieve associaties hebben met het woord robot. Denk aan films zoals Terminator of 2001: A Space Odyssey.
Tijdens de eerste testen met patiënten bleek dit sentiment overigens behoorlijk mee te vallen.
Bijzondere robots
Naast de inzet van robots apparaten om bloed te prikken, zijn dit ook een paar opvallende toepassingen:
Deze Chinese robot die implantaten in het gebit kan zetten;
Zorgorganisatie Omring experimenteert met een robot die cliënten kan tillen en onder de douche kan zetten.
Big tech werkt aan humanoïde robots: Nvidea traint robots in project Gr00t met multimodale inputs, Tesla werkt aan de Optimus en OpenAi werkt met Figure aan de ontwikkeling van robots. Welke rol willen deze bedrijven pakken in de zorg?
Met het toenemende tekort aan personeel in de zorg, verwacht ik dat steeds meer zorgorganisaties gaan kijken naar robots.
Maar het is geen panacee: naast de investering vraagt het ook installatie, onderhoud en training en verdere ontwikkeling.
3. Nieuwe medicatie
In 2016 versloeg AlphaGo, een AI-systeem dat zichzelf de regels van Go heeft aangeleerd, de beste menselijke Go-speler van dat moment.
(Bij punt 3 van de Deep Dive heb ik een documentaire hierover getipt. 👇)
Deze doorbraak motiveerde DeepMind, de makers van AlphaGo, om een veel moeilijkere uitdaging aan te pakken: het voorspellen van volgordes van aminozuren en de vouwing van eiwitten.
De volgorde van aminozuren bepaalt namelijk niet alleen de vorming van een eiwit, maar ook de wijze waarop het eiwit is gevouwen. En die eiwitvouwing is essentieel: dit bepaalt wat het eiwit doet en wat andere moleculen met het eiwit kunnen.
Van vouw tot medicijn
Het doel van medicijnen is om bepaalde moleculen te blokkeren of juist te stimuleren. Biologen en farmaceuten willen daarom graag weten hoe eiwitten zijn gevouwen.
Met allerlei methoden hebben wetenschappers in de afgelopen vijftig jaar iets van honderdduizend eiwitstructuren in kaart gebracht.
En toen kwam AlphaFold: dit programma maakt gedetailleerde voorspellingen over de vouwing van meer dan 600 miljoen eiwitstructuren.
De verwachtingen zijn daarom hooggespannen. Met deze kennis is het voor medisch biologen veel sneller, makkelijker én goedkoper om veelbelovende combinaties van moleculen te testen als basis voor nieuw medicijnen.
Potentie
In zijn theatercollege over kunstmatige intelligentie is Lieven Scheire (comedian en wetenschapscommunicator) er daarom zeker van. Ik parafraseer:
“Er zit hier iemand in de zaal, wie veel langer gaat leven door een medicijn dat is ontwikkelt met behulp van de database van AlphaFold.” - Lieven Scheire
Kortom: AI-voorspellingen van eiwitstructuren = nieuwe medicatie.
Uitlegvideo over eiwitvouwen en AlphaFold
Sabine Hossenfelder maakte deze duidelijke video over het probleem van eiwitvouwen en of AlphaFold de oplossing is.
Deep Dive
Artikelen, boeken, podcasts, video’s, documentaires en meer over dit thema.
1. LEZEN / Lees ook eerdere nieuwsbrieven over kunstmatige intelligentie in de zorg die ik schreef:
Drie succesfactoren voor AI in de zorg;
De rol van ChatGPT in de zorg;
Zes tips voor zorginnovatie (ook handig buiten de zorg)
2. LEZEN / In zijn boek Co-intelligence schrijft Ethan Mollick over de opkomst van de Generative pre-trained transformers (GPT) modellen en wat die betekenen voor ons als mens, werk, samenleving en domeinen zoals de gezondheidszorg.
3. KIJKEN / De Zuid-Koreaanse Lee Sedol is de beste speler van Go ooit. De documentaire AlphaGo (7,8 op IMDb) toont de uitdagingen en spanningen tijdens de historische wedstrijd tussen hem en het AI-systeem van DeepMind.
Laatst keek ik de docu opnieuw. Hoewel de docu uitkwam in 2017 is het nog steeds relevant en spannend.
Met name de beroemde zet 37 in de tweede wedstrijd, de reactie van Sedol en de lens die het biedt op de (verdere) ontwikkeling van kunstmatige intelligentie.
4. KIJKEN / Ik ben lid van de Dutch Future Society, de Nederlandse organisatie voor professionele toekomstdenkers. Op 28 mei organiseren ze een webinar over het netwerk, hun activiteiten en meer.
Dank 🙏
Bedankt voor het lezen!
Deze nieuwsbrief is gratis, maar niet goedkoop om te maken. Je kunt me daarom op een aantal manieren helpen:
Stuur het door naar iemand die het leuk vindt, huur me in om te spreken, of boek mij voor workshop scenarioplanning.
Interesse? Doe een vrijblijvende boekingsaanvraag.
